Główny bohater, Józef Szwejk, zajmujący się pokątnym handlem psami w Pradze, trafia do wojska. Ukrywając się za maską dobrodusznego idioty, wyszydza absurdy wojenno-biurokratycznej machiny, dzięki czemu w czasie licznych przygód, czy to na służbie u kapelana Katza, porucznika Lukasza, czy w areszcie, w szpitalu, w drodze na front, udaje mu się zachować godność, wewnętrzną wolność i człowieczeństwo.